Blog | Ontwikkelingskansen buiten de schoolbanken

Op het gebied van leren en ontwikkelen is het in Nederland nogal zwart-wit. Je gaat óf naar school, óf je krijgt een vrijstelling van de leerplicht. Onderwijs thuis of in een andere setting dan een schoolgebouw is wettelijk gezien eigenlijk niet mogelijk. Als ouder kun je een beroep doen op een vrijstelling wanneer je kind wegens lichamelijke of psychische redenen niet naar school kan, omdat je kind naar een school in het buitenland gaat of omdat je bezwaar hebt tegen de richting van het onderwijs. Met richting wordt dan niet de didactische aanpak of het pedagogische klimaat bedoeld, maar de religieuze grondslag.

Een vrijstelling omdat je je kind buiten de setting van een school wilt laten leren en ontwikkelen, kan in Nederland niet. Bovendien verplicht een vrijstelling ouders niet om in het recht op onderwijs te voorzien. De starre leerplichtwet enerzijds en het gebrek aan kaders voor thuisonderwijs anderzijds maken dat de rechten en ontwikkeling van kinderen niet altijd centraal staan.

In landen zoals de Verenigde Staten, Canada en Australië is thuisonderwijs een veelgebruikt alternatief. Ouders hebben daar de mogelijkheid om hun kinderen zelf les te geven, vaak met uitstekende resultaten. Kinderen die thuisonderwijs krijgen, scoren vaak net zo goed of zelfs beter dan hun leeftijdsgenoten op traditionele scholen. Dit komt door de flexibiliteit en de mogelijkheid om onderwijs af te stemmen op de individuele behoeften van het kind.

Voor leerplichtambtenaren is dit een lastig dilemma. Ze willen ervoor zorgen dat ieder kind zich kan ontwikkelen, maar de huidige wetgeving maakt dit moeilijk. Kinderen hebben recht op onderwijs, in Nederland zelfs op passend onderwijs (weliswaar op school), maar dit lukt helaas niet altijd. Kinderen die thuiszitten, hebben vaak complexe problemen en verdienen maatwerk. Toch biedt de wet onvoldoende handvatten om dit te realiseren.

Pleidooi voor modernisering

Ingrado, de branchevereniging van leerplichtambtenaren, pleit voor een modernisering van de leerplichtwet, die inmiddels al 55 jaar oud is. In plaats van leerplicht zou er leerrecht moeten komen, waarbij de kwaliteit van thuisonderwijs wordt gewaarborgd. Dit zou niet alleen recht doen aan de behoeften van jongeren, maar ook aan de inzet van ouders die serieus thuisonderwijs willen geven.

Leren van andere landen

We kunnen veel leren van andere landen waar thuisonderwijs al goed is geregeld. Door duidelijke regels en ondersteuning kunnen we ervoor zorgen dat kinderen niet stil komen te staan in hun ontwikkeling, maar juist de kansen krijgen die ze verdienen. Dit vraagt om een geïntegreerde aanpak waarbij alle betrokken partijen – ouders, scholen en leerplichtambtenaren – samenwerken om de beste leeromgeving voor ieder kind te creëren.

Meer weten over het voorstel van Ingrado? Bekijk de position paper hier.

Jet Philipsen
Regionaal Coördinator Doorstroompunt Achterhoek